İmam Hüseyn (ə) qiyamının səbəbləri

Sual: İmam Hüseyn (ə) qiyamının səbəbləri nə idi?


Xanım Zeynəbin (ə) Yezidə xitabən söylədiyi- “(Kərbəlada) Gözəllikdən başqa bir şey görmədim.” ifadəsinin mənası nədir?
“İmam Hüseyn (ə) qəhrəmanlığı” kitabında deyilir: “İmam Hüseyn (ə) və səhabələri (Məhərrəm ayının) doqquzuncu, yaxud onuncu gününədək su içiblər?” Qeyd olunan məlumat doğrudurmu?

Cavab: İmam Hüseyn (ə) qarşısında bir çox dini öhdəlik və ictimai vəzifələrin durduğunu görürdü. Məhz həmin öhdəlik və vəzifələrin icrası, onu qiyam edib hər şeyini qurban verməyə təşviq edirdi. Bunlar aşağıdakılardır:

1. Dini öhdəlik: Əməvilər hakimiyyətinə qarşı qiyam etmək dini baxımdan artıq ona vacib olmuşdu. Çünki həmin hakimiyyət Allahın haram etdiklərini halal etmiş, əhdlərini pozmuş və peyğəmbərinin (s) sünnəsinə müxalif olmuşdu.

2. Sosial məsuliyyət: İmam (ə) sosial vəziyyətinə görə, əməvilər tərəfindən edilən haqsızlıq və zülmə qarşı məsuliyyət daşıyırdı. Belə ki, İmam (ə) ümmətə qarşı edilən zülm və haqsızlığın qarşısını almaqda digərlərindən daha öndə idi. Beləliklə o, həmin böyük məsuliyyətin yükünü öz üzərinə götürərək sədaqət və səmimiyyətlə missiyasını yerinə yetirdi. İmam (ə) İslamın ədalət prinsipini və Qurani-kərimin hökmlərini yenidən bərpa etmək üçün özünü, ailəsini və səhabələrini qurdan verdi.

3. Artıq onun üçün hüccət tamamlanmışdı: İmamın (ə) cihad edib günahkar və təcavüzkar güclərlə müharibə etməsi üçün əlində yetərincə əsası var idi. Kufədən çoxsaylı məktublar və nümayəndə heyətləri gəlməkdə davam edirdi. İmam (ə) Əməvilərin etdiyi zülm və haqsızlığın qarşısını almaq üçün onların çağırışlarına cavab verməsəydi, Allah qarşısında məsuliyyət daşımış olardı.

4. İslamı qorumaq: İmamın (ə) qiyamının səbəblərindən biri də, İslamı Əməvilər hakimiyyətinin təhlükəsindən qorumaq idi. Belə ki, Əməvilər hakimiyyəti İslamı kökündən qoparıb məhv etməyə çalışırdı. Hətta, Yezid İslam xilafəti kürsüsündə oturduğu zamanlarda öz küfr və dinsizliyini ona mənsub olan aşağıdakı bu şeir parçası ilə bəyan etmişdi:

“Haşim övladları hakimiyyətlə oynadı,
Amma nə (qeybdən) xəbər gəlmişdi,
Nə də ki, vəhy nazil olmuşdu.”

Qeyd olunan beyt Yezidin tapındığı cahiliyyət əqidəsini üzə çıxarır. Həqiqətən də, o, nə vəhyə, nə səmavi kitaba, nə də ki, Cənnət və Cəhənnəmə iman gətirmişdi. Onun (dinə qarşı olan) etinasızlığı elə bir həddə çatmışdı ki, artıq açıq-aşkar küfr edib İslamı məsxərəyə qoyurdu.

5. Xilafətin qorunması: İmam Hüseynin (ə) qiyamının səbəblərindən biri də İslam xialfətini Əməvilərin iyrəncliklərindən qorumaq idi. Allah təala İslam xilafətini Əhli-beytə (ə) əta etmişdi, lakin Əməvilər onu haqsız yerə mənimsəmişdilər. İmam (ə) babası Peyğəmbərin (s) məqamını ehtiras və şəxsi istəklərindən başqa şey düşünməyən, içki düşgünü olan birinin mənimsədiyini gördü. O, İslam xilafətinin parlaq varlığını və əzəmətli keçmişini özünə qaytarmaq üçün qiyam etdi.

6. Ümmətin iradəsini azad etmək: Yezidin zamanında ümmət öz ixtiyar və iradəsinə sahib deyildi. O, ziya və düşüncə qapılarını zəncirləyərək ümmətin üzünə qapatmışdı. Bununla da, ümmətin iradəsinə ciddi məhdudiyyət qoyulmuşdu. İmam (ə) müsəlmanların ləyaqət və yenilməzlik ruhunu özünə qaytarmaq üçün fədakarlıqla cihad meydanına daxil oldu. Onun qətlə yetirilməsi müsəlmanların tarixində qara ləkəyə çevrildi.

7. Ümməti, üzləşdiyi iqtisadi böhrandan çıxarmaq: Ümmətin ictimai və fərdi həyatının şah damarı sayılan iqtisadiyyat artıq, çökmüşdü. Əməvilər aşkar şəkildə mərkəzi xəzinəni talayıb qarət etmişdilər. Hətta, Müaviyyə müsəlmanların qarşısında çıxış edərkən malın (xəzinənin) müsəlmanlara deyil, Allaha məxsus olduğunu bildirmişdi. O, həmin maldan istifadə etməyə ən laqyiq şəxsin isə, elə onun özünün olduğunu açıq-aşkar elan etmişdi.
İmam (ə) ümmətin iqtisadiyyatını qorumaq və onun yaşayış səviyyəsindəki tarazlığı bərpa etmək üçün qiyam etmişdi.

8. Sosial etirazlar: Sosial etirazlar bütün İslam məmləkətlərini bürümüşdü. Əməvələrin zülm və haqsızlığından əziyyət çəkməyən bir İslam ölkəsi qalmamışdı. İmam (ə) izzət və şərəf qapılarını müsəlmanların üzünə açıb başlarının üzərindən qaranlıq kabusu dağıtmaq üçün cihad meydanına girdi.

9. Şiələrə qarşı edilən hədsiz haqsızlıqlar: İmamın (ə) qiyam etməsinin səbəblərindən biri də Əməvilər hakimiyyətinin şiələrə qarşı aldıqları sərt cəza tədbirləri idi. İmam (ə) onarı dözülməz vəziyyətdən çıxarıb zülm və haqsızlıqdan qorumaq üçün yola çıxdı.

10. Əhli-beytin (ə) xatirəsini silmək: İmamın (ə) qiyamının başlıca səbəblərindən biri də, Əməvilər hakimiyyətinin Əhli-beytin (ə) xatirə və izlərini silib fəzilətlərini ört-basdır etməyə ciddi cəhd etmələri idi. İmam (ə) minbər və minarələrdə atasının söyülməsini eşitməkdənsə, ölməyi arzu edirdi.

11. İslami dəyərlərin məhv edilməsi: Əməvilər İslam dəyərlərini bilərəkdən məhv etmişdilər. Belə ki, artıq müsəlmanların həyat tərzində həmin dəyərlərdən heç bir əsər qalmamışdı.

12. Cəmiyyətin süqutu: Əməvilər hakimiyyəti dövründə bütün İslami dəyərlər aradan getdiyi üçün cəmiyyət də çökmüşdü. İmam (ə) ümmətin yaşadığı tərəddüd və parçalanmaya son qoymaq üçün qiyam etdi.

13. Hüquqlarını müdafiə etmək: İmam (ə) Əməvilər tərəfindən tapdanaraq təcavüzə məruz qalmış hüquqlarını qorumaq üçün cihada qalxdı. Həmin hüquqların ən vacibi xilafət idi. İmam (ə) bağlanmış sülh müqaviləsinin tələbinə əsasən, qanuni xəlifə sayılırdı. Üstəlik o, Allah tərəfindən seçilmiş həqiqi xəlifə idi. Məhz buna görə də, Yezidə beyətin edilməsi qeyri-qanuni sayılırdı. Əməvilərə bəzi meyilli olanların iddia etdiyi kimi, İmam Hüseyn (ə) müsəlmanların imamına qarşı deyil, qəsbkar və zalim hakimin əleyhinə qiyam etmişdi.

14. Yaxşı işlərə əmr etmək: İmamın (ə) qiyamının ən ümdə səbəblərindən biri də “yaxşı işlərə əmr edib, pis əməllərdən çəkindirmək”- idi. Çünki bu iki bənd dinin sütunlarından sayılır. İmam (ə) onların icra olunmasında başqalarından daha çox məsuliyyət daşıyır. Necə ki, Yezidə qarşı qiyamın səbəblərini bəyan edərkən qardaşı Məhəmməd bin Hənəfiyyəyə buyurmuşdu: “Mən qudurğanlıq, yaxşı yaşamaq, pozğunluq etmək və zalımlıq üzündən qiyam etmirəm. Mən yalnız babamın (s) ümmətini islah etmək, yaxşılığa dəvət və pislikdən çəkindirmək üçün qiyam etmişəm.”

15. Bidətlərin məhv edilməsi: Əməvilər hakimiyyəti İslamı məhv etmək üçün müsəlmanlar arasında məqsədyönlü şəkildə bidətlər yayırdılar. İmam (ə) Bəsrə əhalisinə göndərdiyi məktubda buna işarə etmişdi: “(Peyğəmbərs(s)-in) sünnəsi məhv edilib və bidətlər dirçəldilib.” İmam (ə) Əməvilərin yaydıqları cahiliyyət bidətlərini məhv etmək və babası Peyğəmbərin (s) sünnəsini dirçəldərək İslamı yaymaq üçün ayağa qalxmışdı.

16. Peyğəmbərin (s) əhdi: Peyğəmbər (s) Əməvilərin əli ilə İslama yönəlik böyük təhlükələri qeybdən (ona verilən elmə əsasən) görürdü. O həzrət (s) övladı Hüseynin (ə) qurban getməsi bahasına peyğəmbərlik missiyasının yenilənməsinin mümkünsüzlüyünü və onun əsaslarının əbədi qalmasını bilirdi. Peyğəmbər (s) ona bu yolda qurban gedəcəyini də bildirmişdi. Məhz buna görə İmam Hüseyn (ə) İraqa səfər edərkən ona ürəyi yananlara belə demişdi: “Allah rəsulu mənə bir iş əmr edib və mən ona doğru gedirəm.”

17. İzzət və ləyaqət: İmamın (ə) qiyam etməsinin ən mühim səbəblərindən biri də izzətli və ləyaqətli olması idi. Belə ki, Əməvilər onu zillət və alçalmağa məcbur edirdilər. Lakin İmam (ə) bunu rədd edərək izzətlə yaşadı. O, Aşura günü bunu bəyan edərək demişdi: “Ağah olun, bilin ki, bu zinazadə oğlu zinazadə (İbn Ziyad) iki işin arasında saxlayıb; ya zəlilcəsinə beyət edim, ya da qılıncla doğranım. Heyhat, zillət bizdən uzaqdır!”

18. Əməvilərin xəyanət və cinayətləri: İmam (ə) Əməvilərin onu rahat buraxmayacaqlarına, hətta, onlarla sülh bağlayıb beyət etsə belə, xəyanət və cinayətdən əl çəkməyəcəklərinə əmin idi. O, qardaşı Məhəmməd bin Hənəfiyyəyə bu barədə bildirərək demişdi: “Əgər yerin altında yaşayan heyvanların yuvasına daxil olsam belə, onlar məni oradan çıxarıb öldürəcəklər.” İmam (ə) onlara müharibə elan edib şərəflə ölməyi seçdi. Bununla İmam (ə) onların zülm və istibdad taxtını silkələyib məhv etdi.

Yuxarıda qeyd olunanlar, İmam Hüseyni (ə) Yezidin hakimiyyətinə qarşı qiyama sövq edən bəzi səbəblər idi.
Xanım Zeynəbin (ə) sözünə gəlincə; bu onun Uca Yaradanın iradəsinə razılığın, qəzavü-qədərə imanın və Allaha etdiyi təvəkkülün göstəricisi idi. Onun üçün baş verənlər xeyirdən və gözəllikdən başqa bir şey deyildi. Çünki bütün bunlar İslamın kökünü qorumağa və Əməvilərin İslamı məvh etmək üçün qurduqları planları pozmağa xidmət edirdi.
Mərhum Şeyx Mürtəza Mütəhhərinin “İmam Hüseyn (ə) qəhrəmanlığı” kitabında qeyd etdiklərinə gəlincə isə; həmin məlumat, İmam Hüseyn (ə) və səhabələrinin Məhərrəm ayının yeddinci günü sudan məhrum edilmələri ilə bağlı nəql olunan rəvayətin məzmununa ziddir.

Mənbə: http://www.aqaed.com/faq/1260/