"Korona" virus pandemiyası ərəfəsində Ramazan ayının orucunun hökmü

Mübarək Ramazan ayı yaxınlaşır və "Korona" virusu hələ də müxtəlif bölgələrdə yayılmaqda davam edir. Həkimlər məlum təhlükəli virusa yoluxma riskini azaltmaq məqsədi ilə mütəmadi olataq su içməyi məsləhət bilirlər. Çünki bədəndəki su çatışmamazlığı onun (virusun) aradan getmə ehtimalını azaldır. Belə ki, boğaz quru olduğu zaman ora virus düşərsə, onun tənəffüs sisteminə keçməsi üçün münbit şərait yaranır. Qeyd olunan vəziyyətdə su içmək, virusun mədəyə düşüb orada məhv olmasına yardım edir. Sadalanan səbəbə görə bu il, müsəlmanların öhdəsindən Ramazan ayının orucu götürülərmi?

Allahın adı ilə!

Əleykum salam və rəhmətullahi və bərəkatuh!

Ramazan ayının orucunun vacib olması, fərdi öhdəlikdir. Belə ki, (Ramazan ayının orucunun) vacib olma şərtlərini cəmləşdirən hər bir şəxs, - başqalarına vacib olub-olmamasından asılı olmayaraq, - oruc tutmalıdır.
Qarşıdan gələn Ramazan ayı daxil olduqdan sonra bütün ehtiyat tədbirlərini görməsinə rəğmən "Korona" virusuna yoluxmasından qorxan şəxsin öhdəsindən, - oruc tutacağı təqdirdə, xəstəliyə yoluxmasından qorxduğu, - hər bir günün orucunun vacib olması götürülür. Əgər ağıl sahiblərinin nəzərində əhəmiyyətsiz sayılacaq miqdarda yoluxma riskini evdə qalmaq, başqaları ilə yaxından təmasda olmamaq, tibbi əlcək və maskalardan istifadə, yaxud davamlı dezinfeksiya tədbirlərinə riayət etməklə azalda bilərsə və bütün bunlar onun üçün adətən dözülməyəcək böyük sıxıntı yaratmasa, orucun vacib olması onun öhdəsindən götürülməz.
Yuxarıda qeyd olunan - "Həkimlərin "Korona" virusuna yoluxma riskini azaltmaq məqsədilə mütəmadi su içməyi, - çünki bu iş, bədən və boğazda su çatışmamazlığının qarşısının alınması ilə məlum virusa yoluxma riskini aradan qaldırır deyə, məsləhət bilmələri" - halı, orucun vacib olmasının qarşısını almır. Lakin qeyd olunan hal ilə rastlaşıb oruc tutacağı təqdirdə xəstəliyə yoluxmaqdan qorxan şəxs, - belə ki, evdə oturmaq və yuxarıda sadalanan digər ehtiyat tədbirlərini görməklə olsa da, qorxuya səbəb olmayan dərəcədə yoluxma riskini azalda bilməsə, - (orucun) vacib olması öhdəsindən götürülər. Amma ondan başqaları orucu tutmalıdırlar.
Məlumunuz olsun ki, oruc halında bədəndə su çatışmamazlığının qarşısını almaq üçün sübhdən əvvəl xiyar, qarpız və bu kimi tərkibi maye ilə zəngin olan meyvə və tərəvəz məhsulları ilə qidalanmaq mümkündür. Eyni zamanda boğazdakı quruluğun qarşısını almaq üçün tərkibində şəkər olmayan saqqızı çeynəmək, - saqqızın ağızda didilib daxilə getməməsi şərtilə, - olar. Çünki saqqız çeynəmək ağızda tüpürcək ifrazının artmasına səbəb olur və oruc halında onu udmağın maneəsi yoxdur.
Beləliklə məlum olur ki, Ramazan ayında işini tərk edib evində otura bilən şəxs, bununla xəstəliyə yoluxmadan qoruna bilsə, orucun vacib olması onun öhdəsindən götürülməz.
Amma işini, - hər hansı səbəb üzündən olursa olsun, - tərk edə və gündüz vaxtı mütəmadi olaraq su içməməyə görə virusa yoluxmaqdan qorxub, eyni zamanda yoluxmanın qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görə bilməyən şəxsə, oruc tutmaq vacib deyildir. Lakin onlara ümumi ictimai yerlərdə nümayişkəranə yeyib-içmələri, icazəli deyildir.
Məlum olduğu kimi, Ramazan ayının orucu şəriətin ən əhəmiyyətli vacib əməllərindəndir. Onu həqiqi üzr olmadan tərk etmək icazəli deyildir. Hər bir insan orucu tərk etmək üçün həqiqi üzrünün olub-olmamasını (hamıdan) daha yaxşı bilir.
Sözün xülasəsi budur; Ramazan ayında gündüz vaxtı orucun vacib olması, xəstəlik və ya - məsələn, tibbi tövsiyəyə əsasən, - oruc tutduğu təqdirdə xəstəliyə yoluxma qorxusu olub yoluxmanı önləyən ehtiyat tədbirləri görə bilməmək kimi şəri üzrü olan şəxsin öhdəsindən götürülür. Əks təqdirdə, həmin şəxs orucunu tutmalıdır və orucu tərk etmək icazəli deyil.

Allahın salamı, mərhəməti və bərəkəti üzərinizə olsun!

17 Şaban 1441
11 Aprel 2020

Ayətullah Uzma Seyid Əli Hüseyni Sistani cənablarının Nəcəf-Əşrəf şəhərindəki dəftərxanası.